In het kader van de behandeling van alcohol- en druggebruik, stel ik bewust een onderscheid tussen hervallen en opnieuw gebruiken. Dit differentiatie is bedoeld om de drempel voor open gesprekken te verlagen en om het beladen concept van ‘herval’ wat lichter te maken. Traditioneel wordt hervallen gezien als terugvallen in het oude gebruikerspatroon, zelfs al is het maar voor een korte periode.
Binnen mijn benadering beschouw ik echter alle momenten waarop een cliënt denkt aan gebruik als een vorm van herval. Dit perspectief kan helpen om herval te demystificeren en te destigmatiseren. Hierdoor hoeft herval niet direct te worden geassocieerd met ernstige consequenties. Niettemin, het hervallen in het vorige patroon van gebruik blijft wel een kritieke fase met aanzienlijke gevolgen.
De tijdspanne tussen het moment van verlangen naar gebruik en daadwerkelijk gebruik omvat diverse tussenstappen die als ‘minibeslissingen’ kunnen worden beschouwd. Deze stappen dragen bij aan de uiteindelijke keuze om wel of niet alcohol en/of drugs te gebruiken. Het onderzoeken van dit keuzeproces is buitengewoon waardevol en kan inzichten bieden in het proces van terugval en opnieuw gebruik.
Opnieuw gebruiken heeft meerdere facetten die de moeite waard zijn om te bespreken. Hoe lang heeft het gebruik geduurd? Welke positieve en negatieve ervaringen waren er? Wie was op de hoogte van het gebruik en in welke mate? In hoeverre was dit voorzien? Hoe is het gebruik uiteindelijk gestopt? Heeft het zich herhaald? Deze diepgaande analyse kan bijdragen aan het begrip van de patronen en triggers die tot opnieuw gebruik hebben geleid.
Echter, het is essentieel om te benadrukken dat de focus op middelengebruik ons soms kan afleiden van wat wellicht van groter belang is: hoe voelt de persoon zich, wat zijn de innerlijke worstelingen? Het lijkt soms alsof alle problemen zouden verdwijnen als het excessieve gebruik er niet was, maar dat is een illusie. Een intrigerende vraag om te overwegen is: welke problemen zouden er nog steeds zijn als het gebruik van middelen helemaal niet aanwezig was?
In dit proces van zelfontdekking en herstel is het cruciaal om aandacht te schenken aan de emotionele toestand, persoonlijke belevingen en innerlijke wereld van de cliënt. Vriendelijkheid en begrip voor zichzelf zijn van onschatbare waarde in dit traject. Het is een reis van zelfontdekking en empowerment, waarbij het begrip van hervallen en opnieuw gebruik een essentiële rol speelt, maar nooit het volledige verhaal vertelt. De weg naar herstel is geplaveid met de erkenning van persoonlijke kracht, veerkracht en de mogelijkheid om te groeien, ongeacht de uitdagingen onderweg.